Portal Hipertansiyon

 Portal Hipertansiyon

Portal Hipertansiyon Nedir?

Normalde portal ven basıncı 5-10 mmHg arasındadır. Portal ven basıncının 12mmHg'nin üzerine çıkması olayına portal hipertansiyon denir. Bunun nedeni %90 sirozdur. Ya da diğer bir tanım olarak;

• Portal hipertansiyon 6mmHg üzerinde hepatik portal ven gradientleri (HPVG) artışı olmasına denir. Yani portal ven sistemi ile hepatik ven sistemi arasında (hepatik portal ven gradientleri) (Karaciğer giriş ve çıkışı) 6mmHg'dan daha fazla bir fark olması olayıdır.

Portal Hipertansiyon Sınıflaması

1. Prehepatik
• Ekstrahepatik portal venöz oklüzyon
2. İntrahepatik
• Presinüzoidal
• Sinüzoidal
• Postsinüzoidal
3. Posthepatik

Portal Hipertansiyon Nedenleri

1. Prehepatik Nedenler
• Portal ven trombozu,
• Portal sisteme dıştan bası
• Tümöral invazyon
2. Hepatik Nedenler
• Presinüzoidal 
• İdiyopatik portal fibrozis, şiştomiyozis, erken evre primer biliyer siroz, granülomatöz hastalıklar (Sarkoidoz gibi)
• Sinüzoidal
• Siroz, alkol, HBV (Hepatit b), sitotoksik ilaçlar, vitamin a intoksikasyonu
• Postsinüzoidal
• Venooklüziv hastalık, peliozis hepatit
3. Posthepatik Nedenler
• Sağ kalp yetmezliği
• Budd chiari sendromu, vena cava inferiorda obstrüksiyon

Portal Hipertansiyon Belirtileri

1. Gastrointestinal sistem kanaması (En önemli) (Portal basınç 12mmHg'nin üzerine çıkmıştır. Ani, şiddetli ve ağrısızdır. Sirozun %30'u kanar.)
2. Splenomegali (Dalak büyümesi)
3. Assit
4. Ensefalopati
5. Karaciğer yetmezliği

Portal Hipertansiyon Bulguları

• Assit
• Sarkopeni
• İkter (Sarılık)
• Umblikal herni
• Kollateraller
• Spenomegali
• Hepatomegali (Budd chiari sendromu, intrahepatik presinüzoidallerde sık)

Portal Hipertansiyon Komplikasyonları

• Özofagus varis kanamaları
• Assit
• Hepatorenal sendrom

Portal Hipertansiyon Tedavisi

1. Medikal (Temel tedavi)
• Amaç splanknik perfüzyonun azaltılmasıdır.
1. Beta blokörler (Dilatasyon yapan beta reseptörleri bloke ederler) (Propranolol, nadolol)
2. Vazopressin, Terlipressin
3. Somatostatin, somatostatin analoğu
2. Girişimsel işlemler
• Endoskopik skleroterapi
• Band ligasyonu
• Sengstaken Blakemore tüpü
• TIPS (Transjuguler İntrahepatik Porto-sistemik Şant)
• Karaciğer parankimi içine şant oluşturulur. Sirozlu veya sirozsuz hastaya uygulanabilir. Fakat uzun vadede tıkanabilmektedir.
3. Cerrahi
• Portal hipertansiyon cerrahi endikasyonlar;
1. Kanama (En önemli endikasyon)
2. Hipersplenizm
3. Assit
4. Portal biliopati

Şimdi biraz portal hipertansiyonun ameliyatları hakkında bilgi verelim.

A- Şantlı Ameliyatlar (Portal sistem açıksa yapılabilmektedir.)

1. Total
• Acil durumlarda ve karaciğer nakli sırasında kullanılır.
• Portal sistemden gelen kanın tamamını karaciğere uğratmadan vena cava inferiora aktarırız. Karaciğere kan gitmeyeceği için amonyak temizlenemez, hepatik ensefalopati meydana gelebilir.
• Kanama ihtimali ortadan kalkar çünkü basıncı sıfırlamış oluruz.
2. Parsiyel
• Küçük çaplı şantlardır.
• Tekrar kanama riski %5-10 civarındadır. Ensefalopati riski orta düzeydedir.
3. Selektif
• Elektif şartlarda en fazla tercih edilen şanttır.
• DSRS (Distal splenorektal şant)
• Splenik venden gelen kan karaciğere uğramadan direkt vena cava inferiora aktarılır. Splenik ven kacaiğere gelen kanın 1/3'ünü taşımaktadır. Bu kısmı vena cava inferiora direkt olarak aktardığımızda basıncın da 1/3'ü düşer. Bu kanın içinde amonyak çok yoktur ve bu yüzden ensefalopati riski de düşmüştür.

B- Şantsız Ameliyatlar

1. Modifiye Sigiura
• Dalak çıkartılır, mide tamamen (Pilora giden damarlar hariç) devaskülarize edilir. Özofagus kesilip yeniden anastomoz yapılır.
• Tedavi etmez, komplikasyonları önler.
• Sirozlu hastada endikasyonları
• Karaciğer nakli yapılamayan
• Varisleri 2'den fazla skleroterapi olmuş ama cevap vermemiş
• Hipersplenizm olup splenektomiden başka çaresi olmayan hastalarda yapılmaktadır.

Portal Hipertansiyonda Kollateraller

Aşağıdaki resimde portal hipertansiyon varlığında oluşabilen kollaterallerin isimleri ve kollaterallerin oluştukları bölgeler görülmektedir.

Resim kaynağı: turkcerrahi.com

UYARI!!!

Sitede anlatılan tedaviler ve kullanılan ilaçlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için kullanılamaz. Doktorlar en güncel tedaviyi uygulamalıdır ve yazar sitede yazdıklarından sorumlu tutulamaz. Hastalık yoktur, hasta vardır. Verilen tedaviler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Doktorunuzun verdiği tedavi sizin için en iyi tedavidir. Sorularınızı doktorunuza iletiniz.