Pelvik İnflamatuar Hastalık

Pelvik İnflamatuar Hastalık

Pelvik İnflamatuar Hastalık Nedir?

Pelvik inflamatuar hastalık, üst genital kanalın inflamasyonudur. Pelvik inflamatuar hastalık; serviks, uterus (endometrium), parametrium, salpenx, overlerin ve sıklıkla çevre dokuların akut, subakut veya rekürrent enfeksiyonlarıdır.

Pelvik inflamatuar hastalığın yayılımı üç şekilde olur;

1. İntraabdominal yayılım
• Endometrit, adneksiyal infeksiyon, peritonit
2. Lenfatik yayılım
• Postpartum, postabortal vs.
3. Hematojen yayılım
• Tüberküloz

Pelvik inflamatuar hastalıkların içerdiklerine bakacak olursak;

• Akut pelvik inflamatuar hastalık / akut salpenjit
• Rekürrent veya kronik pelvik enfeksiyon
• Tubo-ovarian apse
• Pelvik tüberküloz
• Toksik şok sendromu

Pelvik inflamatuar hastalık cinsel olarak aktif kadınlarda yaklaşık %1-2 görülmektedir. 16-25 yaş arası kadınlarda görülen en yaygın ve ciddi enfeksiyondur. Pelvik inflamatuar hastalık 45 yaş altında morbiditenin en yaygın nedenidir. ABD'de her yıl en az 1 milyon hasta başvurmaktadır. Tedavide gecikme ciddi komplikasyonlara yol açabilmektedir. Bunlar infertilite, ektopik gebelik, kronik pelvik ağrı gibi nedenlerdir. 1 kere pelvik inflamatuar hastalık atağı (PID) geçirenlerde infertilite oranı %10-15 arasındadır. 2 kere PID atağı geçirenlerde infertilite %40 görülürken 3 kere atak geçirenlerde %60 infertilite olabilir.

Pelvik İnflamatuar Hastalık Nedenleri

En sık sebebi polimikrobial enfeksiyonlardır. Sıklıkla Neisseria Gonorrhoeae etkenidir. Bulaş yolu %85 cinsel birleşme sırasındadır. %15'i ise işlem sonrasında bulaşır. Bu işlemler RİA, küreteaj, endometrium biyopsisi gibi işlemlerdir.

Pelvik inflamatuar hastalık etkenlerine gelecek olursak bunlar;

• N. gonorrhoeae
• Clamidya Trachomatis
• Üstteki iki etkenin beraber görülme olasılığı %25-50 civarındadır.
• Haemophilus influenza
• Mycoplasma
• Bacteroides
• Escherichia coli
• Aerobic streptococci
• Anaerobic cocci

Pelvik İnflamatuar Hastalık Risk Faktörleri

• Geçirilmiş PID (Daha önce PID geçirenlerin %25'i tekrar geçiriyor.)
• Çok seksüel partner 4-6 kat riski arttırmakta
• Adolesans (Seksüel aktif adolesans risk 10 kat fazla)
• Kontrasepsiyon (RİA riski arttırırken, oral kontraseptifler riski azaltır.)
• Cerrahi işlemler

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için risk faktörleri

• İlk ilişki yaşı
• İlişki sıklığı
• Partner sayısı
• Evlilik durumu

Pelvik İnflamatuar Hastalık ve Kontrasepsiyon

Ria, PID riskini yaklaşık 3-5 kat arttırmaktadır. Fakat diğer kontrasepsiyon yöntemleri riski azaltmakta oldukça etkilidir. Bariyer yöntemler riskte %60 azalma yapmaktadırlar. Bu bariyer yöntemler prezervatif, diafragma, spermisid yöntemleridir. Bu bariyer yöntemi riski en çok azaltan kontraseptif yöntemidir. Oral kontraseptifler de riskte azalmaya sebep olurlar. Mukusta kalınlaşma ve adet döngüsünde azalma yaparak riski düşürürler.

Pelvik İnflamatuar Hastalık Belirtileri

• Ateş
• Alt batın ağrısı (Abdominal ve pelvik ağrı)
• Pürülan vajinal akıntı
• Bulantı
• Kusma
• Baş ağrısı

Fizik muayenede ise;

• Abdominal hassasiyet
• Periüretral, bartholin pürülan akıntı
• Vajinal akıntı
• Serviks hareketleri ağrılı
• Parametrium hassasiyeti fizik muayenede alınabilen bulgulardır.

Serviks hareketlerinde ağrıya yola açabilecek hastalıklardan bazıları;

1. PID (Akut, kronik)
2. Tuboovarian abse
3. Endometriozis
4. Ektopik gebelik

Pelvik İnflamatuar Hastalık Laboratuvar Bulguları

• Lökositoz (Hastalık çok ilerlediyse lökopenide görülebilir. (Toksik şok sendromu gibi))
• Endoserviksten gram yayma yapılır.
• Gram negatif boyanan ve böbreğe benzer görünümde olan diplokok N.Gonorrhoeae'yi düşündürür.
• Kuldosentez, kültür vs.

Pelvik İnflamatuar Hastalık Radyoloji

İlerlemiş vakalarda ileus görülebilir. Buna bağlı olarak hava sıvı seviyeleri görüntülenebilir. Ultrasonda;

• Tüplerde inkomplet septalar (dişli çark)
• Tüplerde duvarda incelmeler (boncuk görünümü)
• Apse oluşumu (kist) ilerlemiş vakalarda görülebilmektedir.

Pelvik İnflamatuar Hastalık Tanı Kriterleri

Alttaki her 3 madde de olmalı

• Alt kadran ağrısı / hassasiyet ve/veya rebaund (veya defans)
• Servikal hareketlerle ağrı (parametrium hassasiyeti)
• Adneksiyal ağrı

Aşağıdakilerdenden en az 1'i olmalı

• 38 dereceyi geçen ateş
• 10.000 üzerinde lökosit veya CRP artışı
• Kuldosentezde veya L/S beyaz küre ve bakteri
• İnflamatuar kitle (USG, PM)
• Sedimentasyon yüksekliği
• Servikal yaymada diplokok veya monoklonal boyamada C.Trochomatis
• Endoservikal yaymada >5 bakteri

Pelvik İnflamatuar Hastalık Ayırıcı Tanı

• Akut appendisit
• Ektopik gebelik
• Kanamalı rüptüre korpus luteum kisti
• Divertikülit
• Enfekte septik abortus
• Adneksiyel torsiyon
• Leiomyoma dejenerasyonu
• Endometriozis
• Akut üriner enfeksiyon
• Rejyonel enteritis
• Ülseratif kolit
• Crohn hastalığı ve birçok alt karın ağrısı yapabilecek hastalık akla gelmelidir.

Pelvik İnflamatuar Hastalık Tedavisi

Pelvik inflamatuar hastalık tedavisi iki şekilde yönetilir.

• Ayaktan
• Hospitalizasyon

Hastanede yatış için çeşitli endikasyonlar vardır. Hospitalizasyon kriterleri aşağıdaki gibidir;

• Ciddi klinik bulgular
• Ateş > 38 derece
• Defans, rebaund
• Şüpheli PID (Akut karın ve cerrahinin acil ekarte edilemediği)
• Pelvik tubo-ovaryan apse
• Gebelik
• Hasta uyumsuzluğu
• Oral ilaç alamama
• Adolesan
• Gebelik isteği / çocuksuz
• Ayaktan tedaviye cevapsızlık durumlarında hastaneye yatırmak gerekir.

Peki PID'de ayaktan tedavi nasıl yapılır?

1. Yatak istirahati (Sürekli yatmamalı)
2. Analjezik
3. Ria çekilmesi (varsa çıkarılmalı)
4. Antibiyotik tedavisi
5. STD hakkında danışmanlık

Antibiyotik tedavisi şu şekilde olmalıdır.

Ofloxacin 2x400 mg po veya Levofloxacin 1x500 mg po

+

Klindamisin 4x450 mg po veya Metronidazol 2x500 mg po

14 gün boyunca 2 ilaç kullanılmalıdır.

Peki PID'de hastane tedavisi nasıl yapılır?

• Yatak istirahati
• Oral alım olmamalı (ileus vs'de)
• IV sıvı ver.
• Gerekirse nazogastrik sonda tak
• Antibiyotik ver.

Antibiyotik tedavisi;

Rejim A

Sefoksitin 4x2000 mg IV veya Cefotetan 2x2000 mg IV

+

Doksisiklin 2x100 IV/po

Rejim B (Daha sık kullanılır.)

Klindamisin 3x900 IV

+

Gentamisin 2mg/kg yüklemeyi takiben 3x1,5mg/kg IM/IV verilir.

Pelvik inflamatuar hastalığı olanlarda mortalite (Ölüm oranı) 8/1000'dir.

Pelvik İnflamatuar Hastalık Komplikasyonlar

• Pelvik peritonit
• Yaygın peritonit
• Uzamış adinamik ileus
• Ciddi pelvik sellülit + tromboflebit
• Apseler
• İntestinal yapışıklıklar ve obstrüksiyon
• Dermatit
• Gonococcal artrit
• Bakteriyemi ve septik şok

Uzun dönemde her dört kadından birinde uzun dönem sekelleri kalıyor. Bunlar;

1. İnfertilite
2. Ektopik gebelik
3. Kronik pelvik ağrı

Rekürren / Kronik Pelvik Enfeksiyon

• Rekürren enfeksiyon
• 6 hafta içerisinde tekrar etmeli
• Kronik enfeksiyon
• Doku hasarı daha çoktur.
• Tubal hasar
• Hidrosalpinx
• Tubo-ovaryen kistler, apse
• Pelvik ağrı
• İnfertilite

UYARI!!!

Sitede anlatılan tedaviler ve kullanılan ilaçlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için kullanılamaz. Doktorlar en güncel tedaviyi uygulamalıdır ve yazar sitede yazdıklarından sorumlu tutulamaz. Hastalık yoktur, hasta vardır. Verilen tedaviler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Doktorunuzun verdiği tedavi sizin için en iyi tedavidir. Sorularınızı doktorunuza iletiniz.