Dismenore

 Dismenore

Dismenore Nedir?

Dismenore, menstrüasyon kanaması (regl, adet kanaması) esnasında ya da hemen öncesinde pelvik bölgede ortaya çıkan rahatsızlık, kramp tarzında siklik ağrıdır. (Siklik demek her ay döngü şeklinde)

Doğurganlık çağında ki kadınların yaklaşık %50'si kadarında bu ağrılar görülmektedir. Fakat %5-10 civarında olan bir grup çok şiddetli ağrı geçirmektedir.

Peki bu primer dismenore nedir? Primer dismenore ilk menstrüasyon kanamasından bir iki yıl sonra ortaya çıkan, 25 yaş civarında ya da çocuk doğurduktan sonra azalan ya da kaybolan ve altta yatan patolojik bir nedenin bulunmadığı dismenore tipidir. Sekonder dismenore ise ağrılı periodlara neden olan spesifik bir hastalık söz konusudur. Yani altta yatan bir nedene bağlı olarak ortaya ağrı çıkar.

Primer Dismenore

Primer dismenore, yukarıda bahsedildiği gibi altta yatan bir neden yoktur. Yaş ilerledikçe veya doğurduktan sonra azalmayla karakterizedir. Genellikle menarştan (ilk görülen adet kanaması) 1-2 yıl sonra ağrı başlar. Ovulasyonlu sikluslarda pelvik ağrı görülür. Esas neden endometriyumda üretilen prostoglandin F2 Alfa'nın artışıdır.

Dismenore; hormonal, obstrüktif ve psikolojik faktörlere bağlı olarak görülebilir. 

Primer Dismenore Nedenleri

• Cinselliğe ilişkin çevre baskıları, 
• Cinsellikten korku, 
• Cinsel kimlik gelişmesinde yetersizlikler, 
• Artmış cinsel duygulardan dolayı utanma primer dismenore nedenleri arasındadır.

Sekonder Dismenore

Sekonder dismenore, az önce yukarıda bahsettiğim gibi altta yatan bir nedene bağlı olarak gelişen siklik pelvik ağrılardır.

Sekonder Dismenore Nedenleri

• Endometriozis (En sık neden)
• Pelvik inflamatuar hastalıklar
• Konjenital anomaliler
• Adenomiyozis
• Uterusun miyom ve polipleri
• Servikal stenoz (darlık)
• İntrauterin araç kullanımı sekonder dismenoreye sebep olabilirler.

Servisitis, PID veya tubo-ovarian apse pelvik adezyon (yapışıklık) oluşturarak dismenoreye sebep olabilirler. Ayrıca lokal pelvik hassasiyet oluşturan apandisit, crohn hastalığı, geçirilmiş pelvik cerrahiler endometrioziste pelvik adezyon oluşturabilirler. Bazen bu pelvik adezyon o kadar şiddetli olur ki pelvik organlar birbirine sanki çimento ile yapışmış gibi olurlar. Bu duruma "Frozen pelvis" adı verilir.

Dismenore Risk Faktörleri

• 20 yaşın altında olmak
• Aşırı kilo verme eğiliminde olmak
• Depresyon / anksiyete
• Sosyal yaşamdaki bozukluk
• Nulliparite (Hiç doğum yapmamış olmak)
• Sigara içimi
• Annesinde dismenore varlığı

Dismenore Belirtileri

• Karın alt bölgelerinde (pelvik bölge) kramp benzeri siklik ağrılar
• Sırt ağrısı
• Baş ağrısı
• Bulantı
• Bacakların iç yüzeylerinde hassasiyet

Dismenore Tanısı

Hastanın öyküsü alınır. Hastadan alınması gereken bilgiler şunlardır;

• Ağrının zamanı
• Ağrıyı geçirmek için ne yaptığı
• Eşlik eden başka belirti ya da bulgular var mı?
• Doğum kontrol haplarının ağrıyı azaltıp azaltmadığı
• Gün geçtikçe ağrının şiddetlenip şiddetlenmediği
• Ağrılar nedeni ile rutin fiziksel aktivitelerin kısıtlanması oluyor mu?

Hastada bu ağrıya sebep olabilecek altta yatan bir patoloji olup olmadığı belirlenmeli ve buna yönelik testler yapılmalı.

• Ağrı adet kanamasından hemen önce veya kanamanın ilk gününde meydana gelir.
• Ağrının siklik olduğu doğrulanmalıdır.
• Bulantı, kusma, baş ağrısı eşlik edebilmektedir.
• Batın muayenesi genellikle normaldir.
• Fizik muayenede genelde bulgu saptanamaz. (Alt abdomende hafif hassasiyet olabilir.)

Dismenore Tedavisi

Dismenore tedavisi kişiden kişiye değişiklik gösterir. Orta derece dismenorede hafif ağrı kesiciler, ağrılar şiddetli olduğu durumlarda ise yatak istirahati, karın bölgesine sıcak uygulanması ve enjeksiyon şeklinde ağrı kesiciler kullanılır. Dismenorede ilaç tedavisi temel tedavidir.

Tedavide ilk seçenek NSAİİ (Non-steroid anti inflamatuar ilaçlar)'lerdir. %80 başarı sağlanır.

1. İbuprofen
2. Mefenamic asit
3. Naproksen sodyum
4. Refecoxib (COX 2 inhibitörüdür. Miyokard yan etkileri vardır.)

Tedavide 2. seçenek OKS'lerdir. (Oral kontraseptifler) %90 etkili olurlar. Cevapsız olgularda kodein ilavesi yapılır. Lokal ısı, masaj tedavileri yapılabilir. Bunların yanında tamamlayıcı tıp teknikleri doktorun kontrolü olduğu sürece uygulanabilir. 

Hastaların bir kısmı doğum sonrası rahatlar. TENS düşük elektrik akımları verilerek ağrının tedavi edilmesi yöntemidir. TENS, laparoskopik uterine sinir ablasyonu veya presakral norektomi aşırı nadir ağrıyı kesmek için kullanılan yöntemlerdir. TENS göreceli olarak daha sık kullanılmaktadır.

Sekonder Dismenore Tedavisi

Hastalar NSAİİ'lere tam olarak yanıt vermez. Nedene yönelik tedavi yapılmalıdır. Bu da genelde cerrahidir. Kullanılan cerrahi yöntemler;

1. Histerektomi
2. LUNA (Laparoskopik uterin sinir ablasyonu)
3. Presakral norektomi

UYARI!!!

Sitede anlatılan tedaviler ve kullanılan ilaçlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için kullanılamaz. Doktorlar en güncel tedaviyi uygulamalıdır ve yazar sitede yazdıklarından sorumlu tutulamaz. Hastalık yoktur, hasta vardır. Verilen tedaviler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Doktorunuzun verdiği tedavi sizin için en iyi tedavidir. Sorularınızı doktorunuza iletiniz.