Safra Yolu Tıkanıklığı Nedir? - Kolestaz Nedir?

Kolestaz Nedir? (Safra Yolları Tıkanması)

Kolestaz, safranın bağırsağa akamamasıdır. Safranın hepatosit (Karaciğerin fonksiyonel hücresi) tarafından intrakanaliküler mesafeye salınımından duodenuma (ince bağırsağa) boşalmasına kadar herhangi bir bölgede staza uğraması kolestaz olarak tanımlanır.

Kolestazda öncelikle direkt bilirubin artar. Ancak stazın uzaması ve bilirubinin hepatositler üzerine toksik etki oluşturması sonucu indirekt bilirubin de artar.

Kolestaz Belirtileri

Kolestaz kliniğinde sarılık, kaşıntı, akolik gaita tipiktir.

Akolik Gaita: Kolestaz sonucu bilirubin safraya akamaz ve gaitaya sterkobilinojen katılamaz. Bunun sonucunda gaitanın renginin camcı macunu gibi olmasıdır.

Kolestaz patolojisi, karaciğer içi ve karaciğer dışı safra yollarında olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Ayrımında ultrason kullanılır. Ultrasonda safra yolları normalse intrahepatik (KC içi), dilate ise ekstrahepatik (KC dışı) orijindilir.

Kolestaz Nedenleri

İntrahepatik Kolestaz Nedenleri (Karaciğer İçi)

• Viral Hepatit
• İlaç (Östrojen, fenotiazin)
• Toksin
• Alkol
• İmmunolojik Karaciğer Hastalığı (Otoimmun Hepatit, Primer Biliyer Siroz, Primer Sklerozan Kolanjit)
• Kistik Karaciğer Hastalığı
• Malignensi
• Sepsis

Ekstrahepatik Kolestaz (Tıkanıklığın gerisi dilate olur.)

• Biliyer Hastalıklar (En sık Koledokolitiyazis, Kolanjiosarkom, Benign Biliyer Strikür, Primer Sklerozan Kolanjit)
• Pankreas Hastalıkları (Akut Pankreatit, Kr. Pankreatit, Pankreas Kanseri)
• Retroperitoneal ve Duodenal Hastalıklar ve Dıştan Bası (Taş, Tumor, Strikür)

Kolelitiyazis : Safta kesesi taşı

Koledokolitiyazis : Koledok kanalında taş bulunması

Kolestaz Markerleri Nelerdir ?

• ALP (Alkalen Fosfataz)
• GGT (Gama Glutamil Transferaz)
• 5'NT (5' Nükleotidaz)
• LAP (Lösin Amino Peptidaz)

Bu enzimler karaciğer safra epitelinden sentezlenen veya hapatositlerde sentezlenip safraya geçen enzimlerdir. Bu nedenle özellikle safra akımına direnç ile giden kolestatik hastalıklarda yükselirler. Kolestatik hastalıklar için ALP ve GGT'nin sensitivitesi, diğerlerinin ise spresifitesi yüksektir. 5'NT kolestazın en spesifik markeri olarak bilinir. Pratikte sensitivitesi yüksek olduğu için tarama amacıyla öncelikle ALP kullanılır. ALP'nin çok yüksek olduğu hastalarda bunun karaciğer kaynaklı olup olmadığını anlamak için diğer kolestaz enzimleri kullanılır.

GGT gebelik kolestazını değerlendirmede en değerli enzimdir. Çünkü gebelikte diğer kolestaz enzimleri zaten yüksek olabiliyor.

Kolestazlı Hastada Bulgular Nelerdir ? (Kolestazda Fizik Muayene Bulguları)

• Kaşıntıya bağlı izler
• Akolik gaita
• Sarılık
• İleus
• Kolanjit varsa ateş

UYARI!!!

Sitede anlatılan tedaviler ve kullanılan ilaçlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için kullanılamaz. Doktorlar en güncel tedaviyi uygulamalıdır ve yazar sitede yazdıklarından sorumlu tutulamaz. Hastalık yoktur, hasta vardır. Verilen tedaviler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Doktorunuzun verdiği tedavi sizin için en iyi tedavidir. Sorularınızı doktorunuza iletiniz.